Dennis van de Velde:
‘HET FAMILIESYSTEEM: TIJD VOOR REFLECTIE’
Dennis van de Velde blogt over familiebedrijven. Kunt u zich een familiebedrijf herinneren waarbij de opvolging bijna niet doorging? Ik kwam ooit in contact met een bedrijf waarbij de gemoederen zo hoog opliepen dat de zoon zijn vader de keus gaf om zich voor altijd terug te trekken óf zijn aandelen terug te nemen.
Driecirkel-model
Een goede harmonie komt niet vanzelf, dit vraagt tijd en aandacht. Een keer per jaar als familie samenkomen is een mooi begin, maar niet voldoende. Wanneer de communicatie niet goed loopt kan dit allerlei gevolgen voor de onderneming. Nederlandse familiebedrijven moeten zich eigenlijk bewuster worden van het ‘familiesysteem’.
Dit is het Driecirkel-model van Davis en Taguiri (1996) waarin de dynamiek van het familiesysteem duidelijk wordt:
Doordat familiebedrijven te maken hebben met een extra component, worden relaties binnen de onderneming complexer. Als het familiesysteem in goede banen geleid wordt, dan is er niks aan de hand. Echter, wat te doen als de bedrijfs- en familiecultuur onder druk staan? Als het niet botert binnen een familie dan is dat merkbaar in de bedrijfsvoering. Een gebrek aan doeltreffende communicatie kan zelfs het voortbestaan van de onderneming bedreigen. Het is dan tijd voor reflectie…
Pelle van Walraven, CEO Walraven Group: “Binnen de organen (bestuur en eigendom) van ons familiebedrijf hebben we een aanspreekpunt van buiten de familie, waar medewerkers naartoe kunnen als de drempel om iemand aan te spreken emotioneel te hoog ligt.”
Communicatie tussen familie en onderneming
Wat kan nou wezenlijk bijdragen aan een goede communicatie tussen de familie en de onderneming?
1. Oprichten van een familieraad.
2. Aantrekken van een niet-familielid als mede-eigenaar.
3. Aanstellen van een Raad van Commissarissen/Advies met niet-familieleden.
De familieraad zorgt voor meer transparantie en versterkt de betrokkenheid van de familie bij de onderneming. Het aantrekken van niet-familieleden vergroot de objectiviteit. Ze zijn minder gevoelig voor persoonlijke (familiaire) motieven, maar denken primair aan het voortbestaan van de onderneming.
“Binnen de organanen (bestuur en eigendom) van Walraven Group hebben we een aanspreekpunt van buiten de familie, waar medewerkers naartoe kunnen als de drempel om iemand aan te spreken emotioneel te hoog ligt,” zegt Pelle van Walraven, CEO van Walraven Group (finalist van de Familiebedrijven Award 2015).
Inmenging kritisch tegen het licht houden
Onderschat de invloed van de familie op de onderneming niet. Het familiesysteem heeft een groot effect op belangrijke beslissingen. Het is voor familiebedrijven dus zaak om de inmenging van hun eigen familiesysteem eens kritisch tegen het licht te houden. Mijdrechts familiebedrijf Van Walraven heeft dit gedaan en daarop hebben ze een familieraad opgericht.
“Bij de informele bijeenkomsten zijn ook de jonge kinderen welkom. Spelenderwijs introduceren we ze in het familiebedrijf.”
De familie Van Walraven komt formeel 2 keer per jaar samen. De familieraad bestaat uit de 3e en 4e generatie. Pelle van Walraven: “We hebben een splitsing gemaakt tussen een formele en informele familieraad. In het formele gedeelte komen alle familieleden vanaf 16 jaar bijeen. We bespreken onderwerpen als: financiën, resultaten, milieuvraagstukken en ook duurzame waarde-creatie. Bij de informele bijeenkomsten, bijvoorbeeld een barbeque, zijn ook de jonge kinderen welkom. Spelenderwijs introduceren we ze in het familiebedrijf.”
Een voorbeeld voor andere familiebedrijven
De familieraad bevalt de Van Walravens goed. Ze zijn een voorbeeld voor andere familiebedrijven. “Vanuit de bedrijfsvoering is het leuk om je aandeelhouders spreken en hun betrokkenheid te ervaren. En ook – misschien wat cliché – wordt de lange termijn heel tastbaar. We hebben hele leuke discussies, bijvoorbeeld over goed werkgeverschap. We zoeken steeds naar de balans tussen de cijfers en de duurzame waarden,” aldus Pelle van Walraven.
De familieraad is opgenomen in het familiestatuut en zorgt voor betere communicatie binnen het familiesysteem. De afstand tussen eigendom en leiding is hierdoor kleiner geworden. Welke ondernemersfamilies volgen?
Dennis van de Velde
Dennis van de Velde (1993) is afgestudeerd aan de VU in Amsterdam van de master Management Consulting. Tijdens zijn studieperiode ontwikkelde hij een interesse voor familiebedrijven. Vanaf eind 2013 was hij betrokken bij een promotieonderzoek naar het overdrachtsproces van Family Owned Businesses in Nederland en schreef hij 2 scripties over successie op een strategisch en organisationeel niveau, in de eindfases van de Bachelor (bedrijfswetenschappen) en Master (Management Consulting). In 2015 is hij door John Fentener van Vlissingen gevraagd om voor de Familiebedrijven Award te bloggen. Vanaf februari 2016 werkt hij bij diverse familiebedrijven namens EY.
